Αλήθεια, τι προσφέρει η Cosco για τον ΟΛΠ;

Η συμφωνία είναι τόσο «καλή», που μέσω υπολογιστικών τρικ το ΤΑΙΠΕΔ προσπαθεί να πείσει ότι το αντίτιμο για το ελληνικό Δημόσιο από την πώληση του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας θα φτάσει το 1,5 δισ. Ευρώ... το 2052. 

Ακόμα κι αυτός ο στόχος όμως είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν τελικά θα επιτευχθεί.

 Για τις ανάγκες της ανάλυσης της τελικής πρότασης της Cosco και λόγω της πλήρους αδιαφάνειας υπό την οποία διενεργήθηκε ολόκληρη η διαδικασία ιδιωτικοποίησης, θα χρησιμοποιήσουμε το μόνο επίσημο μέσο πληροφόρησης που διαθέτουμε: Την ανακοίνωση του ΤΑΙΠΕΔ.

Το 51% του ΟΛΠ σημαίνει δύο εβδομάδες χρέους

Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει το ΤΑΙΠΕΔ, «η συναλλαγή διαρθρώνεται σε δύο στάδια: Στο πρώτο στάδιο η Cosco Group (Hong Kong) Limited θα καταβάλει ποσό ύψους 280,5 εκατ. ευρώ στο ΤΑΙΠΕΔ και θα καταστεί μέτοχος 51% του ΟΛΠ.».  Όπως παραδέχεται το Ταμείο, τα άμεσα έσοδα από την πώληση του ΟΛΠ, που δεν εξαρτώνται από άλλους παράγοντες, είναι 280 εκατ. Ευρώ. Αυτά τα χρήματα βέβαια δεν θα είναι διαθέσιμα για το ελληνικό κράτος. Υπενθυμίζεται ότι όλα τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι διαθέσιμα για την εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση, αλλά καταβάλλονται άμεσα για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους της χώρας. Σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο του ΤΑΙΠΕΔ (ν.3986/2011, Αρθρο 2 παρ. 14), «το τίμημα που εισπράττει το Ταμείο από την αξιοποίηση των περιουσιακών του στοιχείων μεταφέρεται το αργότερο μέσα σε 10 μέρες από την είσπραξη του σε πίστωση του ειδικού λογαριασμού... και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους». Ένα χρέος που η ελληνική κυβέρνηση αλλά και οργανισμοί όπως το ΔΝΤ θεωρούν μη βιώσιμο. Το ίδιο θα συμβεί και με τα υπόλοιπα χρήματα που θα εισπράξει το ΤΑΙΠΕΔ για τον ΟΛΠ, δήλαδή τα 88 εκατ για το υπόλοιπο 16% μέσα στην επόμενη πενταετία.

Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2016 (Κεφάλαιο 3, «Δημόσιο Χρέος»), η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει 6 δισ. Ευρώ φέτος μόνο για την εξυπηρέτηση των τόκων του χρέους της. Δηλαδή με απλά λόγια, η Ελλάδα πούλησε το 51% του μεγαλύτερου λιμανιού της και εισέπραξε χρήματα με τα οποία θα πληρώσει τους τόκους του χρέους της για περίπου δύο εβδομάδες...

Ερωτηματικά επίσης προκαλεί και το αν όντως ήταν «σημαντικά βελτιωμένη» η τελευταία προσφορά της Cosco, όπως υποστηρίζει στην ανακοίνωση του το ΤΑΙΠΕΔ. Το ΤΑΙΠΕΔ θα μπορούσε εύκολα να απαντήσει σε αυτό, αν δημοσιοποιούσε αναλυτικά την προηγούμενη πρόταση της εταιρείας πριν από μία εβδομάδα όταν άνοιξαν οι φάκελοι, κάτι που απέφυγε να κάνει. Σύμφωνα πάντως με δημοσιεύματα διεθνών μέσων όπως η Wall Street Journal αλλά και μεγάλων κινεζικών ΜΜΕ όπως η China Daily , την προηγούμενη εβδομάδα η προσφορά της Cosco ήταν στα ίδια επίπεδα, δηλαδή συνολικά 700 εκατ συμπεριλαμβανόμενων και των επενδύσεων ύψους 350 εκατ. Το πώς «βελτιώθηκε σημαντικά» η προσφορά δεν προκύπτει από πουθενά.

Κινεζικές επενδύσεις με... ΕΣΠΑ

Και μια που έγινε λόγος για τις επενδύσεις: To TAIΠΕΔ κάνει λόγο για «υποχρεωτικές επενδύσεις ύψους 350 εκατ. ευρώ την επόμενη δεκαετία» και όπως έχει γίνει γνωστό, τα 296 εκατ από αυτά θα επενδυθούν μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια. Όπως όμως τονίζει σε δήλωση του αμέσως μετά την οριστικοποίηση της συμφωνίας ο αντιπεριφερειάρχης Πειραιά, Γιώργος Γαβριλης, «οι επενδύσεις που θα γίνουν στην πρώτη πενταετία θα ανέλθουν μόλις σε 162,9 εκατομ. € καθώς τα υπόλοιπα μέχρι τα 296 εκατ. προβλέπεται να εισπραχθούν από κοινοτικά προγράμματα». Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ είναι η περίπτωση της επέκτασης του λιμένα κρουαζιέρας, η οποία αποτελεί μία δεσμευτική επένδυση που θα κάνει η Cosco. To έργο έχει συνολική αξία 120 εκατ ευρώ, αλλά συμφωνημένο από το 2013 ότι θα χρηματοδοτηθεί κατά 95% από κοινοτικά ταμεία . Φαίνεται δηλαδή ότι ένα μέρος αυτών των επενδύσεων θα προχωρούσε, ακόμα και αν ο ΟΛΠ παρέμενε στα χέρια του Δημοσίου.

Η δημιουργική λογιστική και το 1,5 δισ.

Ίσως όμως το πιο ενδιαφέρον σημείο της ανακοίνωσης του Ταμείου να είναι το πώς υπολογίζει τη «συνολική αξία της συμφωνίας». Αυτή, όπως τονίζεται «ανέρχεται σε 1,5 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ανωτέρω προσφορά των 368,5 εκατ. ευρώ, υποχρεωτικές επενδύσεις ύψους 350 εκατ. ευρώ την επόμενη δεκαετία και τα αναμενόμενα έσοδα του Ελληνικού Δημοσίου από τη Σύμβαση Παραχώρησης (αντάλλαγμα παραχώρησης σε ποσοστό 3,5% του κύκλου εργασιών του ΟΛΠ), αναμενόμενου συνολικού ύψους της τάξης των 410 εκατ. ευρώ. Στο συνολικό ποσό λαμβάνονται επίσης υπόψη τα αναμενόμενα μερίσματα και οι τόκοι που θα εισπραχθούν από το ΤΑΙΠΕΔ, καθώς και οι εκτιμώμενες (πέραν των ελάχιστων υποχρεωτικών) επενδύσεις μέχρι την λήξη της παραχώρησης το 2052.»

Αν εξαιρεθούν τα δύο πρώτα και βασικά στοιχεία της προσφοράς, που αθροιστικά σημαίνουν 718,5 εκατ (με όλους τους προαναφερόμενους αστερίσκους), το ΤΑΙΠΕΔ προχωράει σε αυθαίρετες εκτιμήσεις, προσθέτοντας «αναμενόμενα έσοδα» και υπολογίζοντας μερίσματα και τόκους για τις μετοχές του ΟΛΠ, όταν παραμένει άγνωστο αν θα είναι κερδοφόρες η όχι. Ασχέτως της τελευταίας επισήμανσης, «τα αναμενόμενα μερίσματα και οι τόκοι που θα εισπραχθούν από το ΤΑΙΠΕΔ» σημαίνει χρήματα που θα πάνε ξανά για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω. Το τέλος της παραγράφου ωστόσο είναι ακόμα πιο αόριστο. Το ΤΑΙΠΕΔ κάνει λόγο για «εκτιμώμενες επενδύσεις», στις οποίες θα προχωρήσει η Cosco μέσα στα επόμενα 36 χρόνια, χωρίς φυσικά η εταιρεία να έχει δώσει κάποια δέσμευση γι αυτές.

Να σημειωθεί επίσης ότι στην προσπάθεια του να εκτιμήσει (και να ωραιοποιήσει) την οικονομική κατάσταση μέχρι το 2052, το ΤΑΙΠΕΔ αποκρύπτει ότι αγοράζοντας το πλειοψηφικό πακέτο του ΟΛΠ, η Cosco θα μπορεί να πληρώνει ενοίκιο στον εαυτό της, για τις προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ που ήδη κατέχει στο λιμάνι του Πειραιά. Τα τελευταία χρόνια το ετήσιο ενοίκιο που πληρώνει η κινεζική εταιρεία στον ΟΛΠ υπερβαίνει τα 35 εκατ, ένα ποσό που σε μεγάλο ποσοστό θα καταλήγει πλέον πίσω σε αυτήν. Δηλαδή κατέχοντας πρώτα το 51% κι έπειτα το 67% η Cosco θα εισπράττει πίσω ένα ποσό, που με βάση τα τελευταία δεδομένα θα είναι πρώτα περίπου 18 εκατ κι έπειτα περίπου 24 εκατ. Αν θελήσουμε να υπολογίσουμε το συνολικό ποσό που θα εξοικονομήσει η εταιρεία μέχρι το 2052, όπως ακριβώς κάνει το ΤΑΙΠΕΔ για τα υποτιθέμενα έσοδα του Δημοσίου, τότε αυτό είναι πολύ πιθανό να ξεπερνάει τα 700 εκατ. ευρώ.

Η περίπτωση του Kumport

Ο Πειραιάς πάντως δεν είναι το μόνο λιμάνι που περνάει στην κατοχή της Cosco το τελευταίο εξάμηνο. Τον περασμένο Σεπτέμβριο οι Κινέζοι αγόρασαν τον λιμάνι του Kumport, στην Τουρκία, πληρώνοντας άμεσα 813,62 εκατ. ευρώ για το 64,5%. Το Kumport, βρίσκεται στο Αμπαρλί στην ευρωπαϊκή ακτή της Προποντίδας και είναι ο 3ος μεγαλύτερος σταθμός εμπορευματοκιβωτίων της Τουρκίας.

Σε σχέση με το Kumport ο Πειραιάς είναι «ένα λιμάνι τρεις φορές μεγαλύτερο στο εμπορικό του τμήμα και με πολύ μεγαλύτερες προοπτικές ανάπτυξης, τόσο στα εμπορευματοκιβώτια όσο και στις άλλες δραστηριότητες όπως το car terminal και η κρουαζιέρα.» Αυτό τουλάχιστον υποστήριζαν τον Σεπτέμβριο πηγές του ΤΑΙΠΕΔ μιλώντας στην «Καθημερινή». Μάλιστα γινόταν τότε κατανοητό ότι η εξαγορά του τουρκικού λιμανιού δεν σήμαινε ότι η Cosco δίνει μικρότερη σημασία στον Πειραιά, αντίθετα τονιζόταν ότι ανοίγει μια νέα αγορά για το διαμετακομιστικό εμπόριο.

Το πώς όμως το Kumport πουλήθηκε με υπερδιπλάσιο κόστος από τον ΟΛΠ είναι μόνο ένα από τα πολλά ερωτήματα στα οποία το ΤΑΙΠΕΔ πρέπει να απαντήσει. Αν θέλει βέβαια, γιατί πάντα το σημαντικότερο πρόβλημα με το Ταμείο ιδιωτικοποιήσεων είναι ότι δεν λογοδοτεί πουθενά...